مهندسی طراحی فضای سبز

اصول طراحی فضای سبز شهری و پارکهای جنگلی(tarrahifazayesabz.blogfa.com)

مهندسی طراحی فضای سبز

اصول طراحی فضای سبز شهری و پارکهای جنگلی(tarrahifazayesabz.blogfa.com)

اصول کلی نورپردازی در پارک های شهری

اصول کلی نورپردازی در پارک های شهری 

 

  • دکنر علی اصغر ادیبی (استادیار دانشگاه تهران)
  • علیرضا منعام (دانشجوی دکتری معماری)
  • سیده ندا قاضی زاده (دانشجوی دکتری معماری) Ghazizadeh@Landscape.ir       فصلنامه علمی- پژوهشی هنرهای زیبا، شماره 27، پاییز 1385

 

  • شناخت و درک مبانی نظری و عملی عناصر منظر می تواند در ارتقای کیفیت فضای پارکهای شهری تأثیر گسترده ای داشته باشد. سیمای شبانه پارکهای شهری و عناصر روشنایی نیز بخشی از میاحث طراحی منظر یک پارک می باشد. سیمای شبانه به عنوان  جزئی لاینفک در طراحی پارکها و باغ ها، باید به طور همزمان و با سایر بخش ها طراحی شود.
  • نورپردازی فضاهای مختلف پارک، به صورت مجرد، نیاز به شناخت روشهای و فنون مختلف نورپردازی و استفاده صحیح از ویژگی های نور و ارتباط با محیط پیرامونش را دارد. نورپردازی در پارک شهری می بایست در راستای اهداف فوق باشد؛ 1- کمک به خوانایی نقاط عطف، نشانه ها، مسیرهای عبوری و مناطق پر تراکم 2- تسهیلاتی برای حرکت پیاده ها و وسایل نقلیه، ترویج ایمنی بیشتر در محیط 3- کمک به تاکید نقاط عطف پارک و تشویق استفاده کنندگان در شب.
  • در این مقاله با معرفی ویژگی های نور و اثرات آن در محیط، به تکنیک های نورپردازی پرداخته و سپس فضاهای پارکهای شهری به صورت مجزا بررسی و قواعد کلی نورپردازی و روشنایی آنها بیان شده است. شناخت این ویژگی ها به معماران و معماران منظر در طراحی سیمای شبانه فضاهای باز عمومی کمک می نماید.
  •  
  •  کلید واژه :  نورپردازی، روشنایی، پارکهای شهری، ویژگی های نور
  • نتیجه گیری
  •   عناصر روشنایی علاوه بر تامین نور و ایمنی محیط به عنوان عناصر طراحی نیز استفاده می شوند. نورپردازی قسمتی از طراحی شب پارک و باغ ها می باشد که به طور همزمان باید در طراحی مد نظر قرار گیرد و تابع سبک و روح حاکم بر فضا گردد. عناصر روشنایی می توانند در صورت طراحی مناسب به عنوان عناصر معماری در روشنایی روز نیز استفاده گردند؛ در غیر این صورت می بایست با محیط همخوان و یا پنهان شوند.
  • هر فضا دارای خصوصیاتی است که طرح نورپردازی باید در راستای تقویت آن خصوصیات باشد. استفاده از تکنیک های نور پردازی و شناخت صحیح ویژگی های نور به طراحی مناسب سیمای شبانه کمک می نماید.
  • در این میان شناخت خصوصیات روشنایی مصنوعی، قابلیت فضا و درک تأثیر نور، امکان فضاسازی مناسب با روش های نورپردازی صحیح را می دهد. 

طراحی پارک جنگلی با استفاده ازسیستم اطلاعات مکانی

طراحی پارک جنگلی با استفاده از

سیستم اطلاعات مکانی 

داود اکبری ١

محمد علی رجبی ٢

گروه مهندسی نقشه برداری – دانشکده فنی – دانشگاه تهران

تلفن: ۸۲۰۹۵۲۱۶

davoodakbari@ut.ac.ir

marajabi@ut.ac.ir

 

ضرورت ایجاد پارک جنگلی در اکثر مناطق کشور ، ما را بر آن واداشت تا به طراحی آن از طریق سیستم اطلاعات مکانی بپردازیم

در این تحقیق ابتدا مناطق قابل برنامه ریزی برای تفرج و مناطق غیر قابل برنامه ریزی مشخص گردید، سپس برای مناطق قابل برنامه ریزی برای تفرج با توجه به جاده های اصلی و فرعی موجود، تیپ های درختی و در مواردی با دخالت نظر طراح واحدهای ارزیابی انتخاب گردید

 

تاریخ پارک داری در دنیا به ایران برمی گردد و بنا به اسناد معتبر تاریخی، ایران باستان بنیانگذار پارک در کره خاکی است . در عصر قدیم ، در ایران مناطقی را تحت عنوان شکارگاه برای تفرج و شکار سران مملکت در نظر گرفته شده که در فصول خاص حیات وحش مورد حمایت قرار می گرفتند و درفصول خاصی نیز شکار در آن انجام   می گرفت که این موضوع را می توان مبدأ مدیریت حیات وحش که امروزه در پناهگا ه های حیات وحش وجود دارد ملاحظه نمود . در این میان اولین منطقه جنگل های حفاظت شده در ایران باستان انجام گرفت و آن جنگل سروی بوده که توسط گارد سلطنتی خشایار شا ه حفاظت می شد و نیز با غ هایی جهت تفریح عموم در آن عصر احداث می شده که به اصطلاح پردیس نامیده می شودکه یک واژه سانسکریت بوده و در زبان انگلیسی هم به همان اسم وارد شده است . از نمونه پارادیس های قدیم می توان باغ ارم شیراز، فین کاشان، گلشن طبس و باغ نظر اصفهان را نام برد .

نوع تکامل یافته پارادیس به چهار باغ معروف بوده که در زمان ساسانیان متداول شده است . اکثر میادین و با غ های به جامانده در اصفهان یادگار هنر پارک سازی عصر قدیم است . در طول تاریخ کشور ما، به تدریج با غ ها و شکارگا ههای اختصاصی توسعه یافت و همزمان با افزایش جمعیت و گسترش شهرها اقدام به ایجاد باغ های ملی، میادین و پار ک های عمومی با فرم و مشخصات متفاوت گردید . استفاده از منابع طبیعی به ویژه جنگلها به منظور احداث پارک ها و تفرجگا ه های جنگلی در دهه های اخیر نیز مورد توجه جدی قرارگرفت .بسیاری از پار ک ها، در سایر استا ن های خارج از شمال کشور احداث گردید. پس از انقلاب به خصوص در دهه اخیر با توجه به سیاست های دولت و نیاز مردم به تفریح و تفرج سطح پار ک های جنگلی در شمال کشور افزایش چشمگیری یافت به طوری که از ۵ هزار و ۷۱۵ هکتار به ۲۲ هزار و ۳۶۷ هکتار رسیده است. گسترش بی رویه جمعیت و توسعه مناطق مسکونی شهری، زندگی شهرنشینی و تراکم جمعیت در شهرها، افزایش بی رویه آلایند ه ها، آلودگی های زیست محیطی و آلودگی های هوای شهرها بخصوص کلان شهرها از جمله مسائلی هستند که مردم و شهروندان را بر آ ن داشته است که همواره، حتی به عنوانپناهندگان زیست محیطی به عرصه جنگل ها، دامان کوه ها،دشتها و طبیعت پناه ببرند}

. منطقه مورد مطالعه پارک جنگلی باغو است که در اطراف شهرستان مینو دشت واقع گردیده , وسعت آن بالغ بر ۱۰۰ هکتار و ارتفاع آن از سطح دریای آزاد از ۲۰ تا ۴۳ متر در نوسان است. شیب عمومی باغو بین ۳ ۰ درصد و فاقدپستی و بلندی می باشد. . آنگاه با توجه به مطالعات انجام شده و نقشه هایی که تهیه گردیده است و همچنین باعملیات میدانی و جنگل گردشی فاکتورها یی به عنوان عوامل ارزیابی واحد ها تعیین گردیدند و برای هر یک از عوامل فوق مدل مربوط به آن با توجه به شرایط رویشگاهی مشخص و ارا ئه گردید. تشریح هر واحد جداگانه انجام و با تشکیل جدول مربوطه، هر کدام از واحدها با عوامل مذکور مورد محک قرار گرفت و نمره های کمی و کیفی برای آن منظور و با جمع بندی نمرات مربوطه، توان هر یک از واحدها تعیین و در پایان با وصل نمودن واحدهای مربوط به هر یک از طبقات، نقشه طبقه بندی توان تفرجی تهیه گردید.  

آب در طراحی پارک

آب در طراحی پارک  

در ایران باستان آب پیام‌آور روشنایی و پاکی به شمار می‌رفت و از ارزش زیادی برخوردار بود. شاید به علت اینکه ایران کشوری کم‌آب بوده، این مایع حیاتی بین ایشان قدر و منزلتی والا داشته است. آب در نزد ایرانیان نه تنها برای رفع نیازها مورد استفاده قرار می‌گرفته، بلکه از لحاظ معنوی و روحی نیز تاثیر بسیاری داشته است. آب با قابلیت‌های مختلف خود مانند حیات، تازگی، درخشندگی، پاکیزگی، رونق و رواج روشنایی، سکون و آرامش و تحرک، احساس‌های متفاوت در روح و روان انسان گذارده است. به همین دلیل همواره در مکان‌هایی که ساخته دست بشر هستند، به صورت‌های مختلف برای خود جا باز کرده است. این مساله در رابطه با مکان‌هایی مانند پارک یا باغ بیشتر چشمگیر است. زیرا عنصر آب به عنوان یکی از زیباترین زمینه‌های دید و یکی از موارد تکمیلی فضای سبز مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته در این مکان‌ها وجود آب برای پاکیزگی محل و آبیاری درختان و گل‌ها یا استفاده برای سرویس‌های بهداشتی، ضروری و پراهمیت است.در سده‌های گذشته ایرانیان باغ‌ها را بیشتر در زمین‌های شیب‌دار احداث می‌کردند و با ایجاد پلکان در مسیر آب، جریان ملایم آب، تند و پر سر و صدا می‌شد.اصلی‌ترین عاملی که همواره به باغ‌های ایرانی حیات می‌بخشید، آب جاری بود که در چهارباغ‌ها،‌ جویبارها و جوی‌های کم‌شیب و مارپیچی به حرکت در می‌آمد و هوای باغ را مطبوع و دلپذیر می‌ساخت. در باغ‌های تزیینی که به حوض‌ها می‌پیوست، جدول ها معمولا با سنگ و آجر ساخته می‌شد. در کف آب‌نماها و بیشتر جاهایی که آب در جریان بود، اغلب تخته سنگی با تراش سفیدرنگ یا با طرح‌های مختلف کار می‌گذاشتند که به موج آب، جلوه زیبایی دهد.باغ‌های قدیمی ایران اغلب در مناطق گرم و خشک و کم‌آب ساخته شده‌اند و دلیل احداث آنها در چنین مناطقی، وجود چشمه‌های طبیعی و یا کاریز است. وسعت هر باغ بستگی به حجم و مقدار آب موجود برای آبیاری آن دارد. باغ‌های شهرهای خشک و کویری به علت گرمی هوا در تابستان، همواره اهمیت خاصی داشته‌اند که از آن جمله باغ‌های کاشان را می‌توان نام برد. باغ فین کاشان که از باغ‌های معروف دوره صفویه، زندیه، قاجاریه و هم‌چنین زمان ما است به علت وفور آب چشمه سلیمانی و حوض و استخر و فواره‌های فراوان و درختان کهنسال و عمارت‌های تاریخی، همواره جزو معرف ترین و پرجاذبه ترین باغ‌های کشور ما بوده است.

برای اطلاع بیشتر روی ادامه مطلب کلید کنید

           

ادامه مطلب

انواع فضاهای سبز

انواع فضاهای سبز


فضاهای سبز در وهله نخست به فضاهای سبز و سطوح سبز، و در مرحله بعد به شهری و غیرشهری تقسیم میشوند.
تفاوت فضای سبز و سطوح سبز از نظر اکولوژیکی در این است که سطوح سبز (مثلاً زمین ورزشی چمنکاری شده) نمی تواند مانند فضای سبز شبه جنگلی در کاهش آلودگی صوتی مؤثر باشد و یا به نحو مطلوبی سبب کاهش دما شود.
براساس این تقسیم بندی، فضاها و سطوحی که با کاربری فضای سبز در شهرها ارتباط پیدا میکند، فضاهای سبز عمومی، نیمه عمومی و خیابانی و سطوح سبز عمومی، خیابانی و چمنهای ورزشی را شامل میشود.
فضاهای سبز عمومی واجد بازدهی اجتماعی میباشد و برای عموم مردم برای گذراندن اوقات فراغت و تفریح قابل استفاده است و معمولاً پارک نامیده میشود. در واقع فضای سبز عمومی (اجتماعی) شامل فضاهای سبز عمومی مجهز به خدمات و تسهیلات میگردد. فضاهای سبز نیمه عمومی دارای بازدهی اکولوژیکی هستند اما تعداد استفاده‌کنندگان آنها محدود است. محوطه‌های باز ادارات، پادگانها و بیمارستانها، نمونه‌هایی از این فضا می‌باشند. فضاهای سبز خیابانی، درختکاری حد فاصل مسیرهای پیاده‌رو و سواره‌رو و همچنین فضاهای میادین و یا زمینهای پیرامون بزرگراهها و خیابانها را شامل میشود.
سطوح سبز شهری نیز زمینهای ورزشی چمنکاری شده و جزیره‌ها و لچکیهای کنار خیابان را شامل میشود که عمدتاً جنبه زیبایی شناختی دارد و تا حدی نیز واجد بازدهی اکولوژیکی می‌باشند. بطور کلی می‌توان گفت که بخش قابل توجهی از فضای سبز در طرحهای شهری را فضای سبز عمومی تشکیل میدهد که به دلیل بازدهی اجتماعی و اکولوژیکی به طور همزمان از اهمیت بالاتری برخوردار است۰ 

طبقه بندی فضاهای سبز موجود در شهر

طبقه بندی فضاهای سبز موجود در شهر  

کاربردها و نوع فضاهای سبز شهری معیارهایی برای طبقه بندی هستند که مانند صورت برداری کلی موجب شناخت دقیق دارایی سبز شهر خواهد شد. بدین ترتیب خواهیم توانست پارکها و باغچه های میادین ، باغچه های محلی ، فضاهای سبز مخصوص - از قبیل فضاهای مجهز به وسایلی بری کمپینگ ، باغ وحش و قبرستان  - فضاهای سبز وایسته به مدارس ،دانشگاهها ،شهرکها و مجتمع های مسکونی ، درختکاری های ردیفی و فضاهای سیز منظره ای را تشخیص دهیم .

به نظرمی رسد این طبقه بندی به دلیل اینکه اغلب فضاهای سبز در ان واحد چند وظیفه راایفا می کنند ،مشکل و پیچیده است . برای حل این مساله مطالعه ای عمیق در باره گونه شناسی فضاهای سبز ،توسطموسسه تجهیز و شهرسازی منطقه پاریس و حومه (L.AU.R.L.F) صورت گرفته که در ان پنج کاربرد ساده مشخص شده است:

  1. گردش

  2. استراحت

  3. بازی

  4. گلکاری

  5. ورزش

بنابراین هر فضای سبز می تواند ترکیبی از 1و2و3و4و5 کاربرد داشته باشد :بدین ترتیب فضاهای سبز 32 گونه خواهند بود.

منبع:[فضای شهری ، طراحی ، مدیریت ، ااجرا]