طراحی پارک جنگلی با استفاده از
سیستم اطلاعات مکانی
داود اکبری ١
محمد علی رجبی ٢
گروه مهندسی نقشه برداری – دانشکده فنی – دانشگاه تهران
تلفن: ۸۲۰۹۵۲۱۶
davoodakbari@ut.ac.ir
marajabi@ut.ac.ir
ضرورت ایجاد پارک جنگلی در اکثر مناطق کشور ، ما را بر آن واداشت تا به طراحی آن از طریق سیستم اطلاعات مکانی بپردازیم
در این تحقیق ابتدا مناطق قابل برنامه ریزی برای تفرج و مناطق غیر قابل برنامه ریزی مشخص گردید، سپس برای مناطق قابل برنامه ریزی برای تفرج با توجه به جاده های اصلی و فرعی موجود، تیپ های درختی و در مواردی با دخالت نظر طراح واحدهای ارزیابی انتخاب گردید
تاریخ پارک داری در دنیا به ایران برمی گردد و بنا به اسناد معتبر تاریخی، ایران باستان بنیانگذار پارک در کره خاکی است . در عصر قدیم ، در ایران مناطقی را تحت عنوان شکارگاه برای تفرج و شکار سران مملکت در نظر گرفته شده که در فصول خاص حیات وحش مورد حمایت قرار می گرفتند و درفصول خاصی نیز شکار در آن انجام می گرفت که این موضوع را می توان مبدأ مدیریت حیات وحش که امروزه در پناهگا ه های حیات وحش وجود دارد ملاحظه نمود . در این میان اولین منطقه جنگل های حفاظت شده در ایران باستان انجام گرفت و آن جنگل سروی بوده که توسط گارد سلطنتی خشایار شا ه حفاظت می شد و نیز با غ هایی جهت تفریح عموم در آن عصر احداث می شده که به اصطلاح پردیس نامیده می شودکه یک واژه سانسکریت بوده و در زبان انگلیسی هم به همان اسم وارد شده است . از نمونه پارادیس های قدیم می توان باغ ارم شیراز، فین کاشان، گلشن طبس و باغ نظر اصفهان را نام برد .
نوع تکامل یافته پارادیس به چهار باغ معروف بوده که در زمان ساسانیان متداول شده است . اکثر میادین و با غ های به جامانده در اصفهان یادگار هنر پارک سازی عصر قدیم است . در طول تاریخ کشور ما، به تدریج با غ ها و شکارگا ههای اختصاصی توسعه یافت و همزمان با افزایش جمعیت و گسترش شهرها اقدام به ایجاد باغ های ملی، میادین و پار ک های عمومی با فرم و مشخصات متفاوت گردید . استفاده از منابع طبیعی به ویژه جنگلها به منظور احداث پارک ها و تفرجگا ه های جنگلی در دهه های اخیر نیز مورد توجه جدی قرارگرفت .بسیاری از پار ک ها، در سایر استا ن های خارج از شمال کشور احداث گردید. پس از انقلاب به خصوص در دهه اخیر با توجه به سیاست های دولت و نیاز مردم به تفریح و تفرج سطح پار ک های جنگلی در شمال کشور افزایش چشمگیری یافت به طوری که از ۵ هزار و ۷۱۵ هکتار به ۲۲ هزار و ۳۶۷ هکتار رسیده است. گسترش بی رویه جمعیت و توسعه مناطق مسکونی شهری، زندگی شهرنشینی و تراکم جمعیت در شهرها، افزایش بی رویه آلایند ه ها، آلودگی های زیست محیطی و آلودگی های هوای شهرها بخصوص کلان شهرها از جمله مسائلی هستند که مردم و شهروندان را بر آ ن داشته است که همواره، حتی به عنوان{ پناهندگان زیست محیطی به عرصه جنگل ها، دامان کوه ها،دشتها و طبیعت پناه ببرند}
. منطقه مورد مطالعه پارک جنگلی باغو است که در اطراف شهرستان مینو دشت واقع گردیده , وسعت آن بالغ بر ۱۰۰ هکتار و ارتفاع آن از سطح دریای آزاد از ۲۰ تا ۴۳ متر در نوسان است. شیب عمومی باغو بین ۳ ۰ درصد و فاقدپستی و بلندی می باشد. . آنگاه با توجه به مطالعات انجام شده و نقشه هایی که تهیه گردیده است و همچنین باعملیات میدانی و جنگل گردشی فاکتورها یی به عنوان عوامل ارزیابی واحد ها تعیین گردیدند و برای هر یک از عوامل فوق مدل مربوط به آن با توجه به شرایط رویشگاهی مشخص و ارا ئه گردید. تشریح هر واحد جداگانه انجام و با تشکیل جدول مربوطه، هر کدام از واحدها با عوامل مذکور مورد محک قرار گرفت و نمره های کمی و کیفی برای آن منظور و با جمع بندی نمرات مربوطه، توان هر یک از واحدها تعیین و در پایان با وصل نمودن واحدهای مربوط به هر یک از طبقات، نقشه طبقه بندی توان تفرجی تهیه گردید.
